ถ้ำลอด หรือถ้ำน้ำลอด ตั้งอยู่ที่ตำบลถ้ำลอด อำเภอปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน เป็นแหล่งโบราณคดีสำคัญ ปัจจุบันอยู่ ในความดูแลของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มแม่น้ำปาย มีสถานที่น่าสนใจ คือ ถ้ำลอด ซึ่งมีลำห้วยชื่อ น้ำลางไหล ลอดภูเขาไปทะลุออกอีกด้านหนึ่ง ทำให้เกิดเป็นถ้ำที่มีหินงอกหินย้อยสวยงาม จากการพบเครื่องมือเครื่องใช้ โบราณในถ้ำสันนิษฐานได้ว่ามีอายุประมาณ 2,000 ปีมาแล้ว
ถ้ำลอด เป็นถ้ำที่มีชื่อเสียง สวยงาม และเข้าชมได้ง่ายสะดวกสบายที่สุดในบรรดาถ้ำทั้งหมด การเข้าชมถ้ำจาก ด่านด้านหน้าต้องเดินเท้าเข้าไปประมาณ 350 เมตร พร้อมคนนำทางและตะเกียงส่องทาง สาเหตุที่ไม่มีการติดตั้ง ไฟในถ้ำต่างๆก็เพื่อเป้นการรักษาถ้ำเหล่านี้ให้สวยงามและคงเดิมอยุ่ตลอดเวลา อีกทั้งยังสร้างรายได้เสริมให้กับ ชาวบ้านใกล้เคียงที่สมัครมาเป็นคนนำทางให้ความรู้แก่นักท่องเที่ยวอีกด้วย เมื่อถึงบริเวณปากทางเข้าถ้ำนักท่อง เที่ยวส่วนใหญ่ก็มาถึงบางอ้อว่าทำไมถ้ำแห่งนี้ชื่อว่า “ถ้ำลอด” นั่นเป็นเพราะถ้ำแห่งนี้มีสายน้ำไหลผ่านตั้งแต่ปาง ทางเข้าถ้ำไปจนถึงถ้ำสุดท้ายที่อยู่ภายในโพรงแห่งนี้มีความยาวกว่า 500 เมตร กว้าง 20 เมตร สูง 50 เมตร สายน้ำกัดเซาะโพรงถ้ำแห่งนี้มากกว่าล้านปี ก่อเกิดเป็นถ้ำใหญ่ๆถึง 3 แห่ง ได้แก่ ถ้ำเสาหิน ถ้ำตุ๊กตา และถ้ำผีแมน
เส้นทางท่องเที่ยวทั้ง 3 ถ้ำ ต้องอาศัยการนั่งแพเข้าไป ความยาวประมาณ 1 กิโลเมตร ประกอบด้วยห้องต่างๆดังนี้
1.ถ้ำเสาหิน
จากปากทางเข้าถ้ำเสาหินจะเป็นถ้ำแห่งแรกที่คุณจะได้เข้าไปชมโดยการนั่งแพไปประมาณ 300 เมตร ใช้เวลา เพียงอึดใจเดียวก็ถึงจากนั้นเดินตามทางขึ้นอีกไม่กี่เมตรเท่านั้น ภายในมีธรรมชาติที่น่าสนใจมากมาย ได้แก่ “ม่านหินย้อย” หรือที่เรียกกันว่า “หินกากเพชร” มีลักษณะเป็นตะกอนหินปูนคล้ายม่านมีสีขาวสะท้อนแสง นักวิทยาศาสตร์เรียกกันว่า “ผลึกแร่แคลไซด์” ก่อเกิดจากน้ำใต้ดินนับพันปี สิ่งที่โดดเด่นที่สุดในถ้ำแห่งนี้ คือ เสาหินที่ตั้งอยู่ใจกลางถ้ำ มีลักษณะเป็นแท่งเกิดจากหินงอกหินย้อยมาบรรจบกันอย่างสวยงาม มีความสูงประมาณ 21.45 เมตร เปรียบเสมือนเสาหินที่ค้ำเพดานและพื้นถ้ำเอาไว้ ขาออกเดินกลับทางเดิม โดยคุณสามารถนั่งแพไป ชม ถ้ำที่เหลือหรือจะกลับเลยก็ได้
2.ถ้ำตุ๊กตา
ถัดจากถ้ำเสาหินก็ไปชมถ้ำตุ๊กตาต้องนั่งแพต่อไปเป็นระยะทาง ประมาณ 80 เมตร ถือเป็นถ้ำที่สวยและงดงามที่ สุด ถ้ำนี้โดดเด่นที่หินงอกหินย้อยลักษณะรูปร่างคล้ายตุ๊กตาตั้งเรียงรายอยู่ตาม พื้นทั่วทั้งถ้ำ ใกล้ๆยังมีภาพ เขียน ของมนุษย์โบราณก่อนประวัติศาสตร์ โดยเป็นภาพที่ใช้สีแดงและสีดำในการวาด ไม่มีหลักฐานบ่งบอก ว่าสีที่ ใช้ ทำมาจากอะไร มีทั้งหมดสามภาพ ได้แก่ ภาพคน สัตว์ และพืช นักท่องเที่ยงควรชมด้วยสายตาเพียงอย่างเดียว ไม่ควรใช้มือสัมผัสเพราะจะทำให้ภาพเสียหายได้
[adsense-2]
3.ถ้ำผีแมน
ถ้ำผีแมนนับเป็นถ้ำสุดท้ายของเส้นทางวงกลม ระยะทางจากถ้ำตุ๊กตาประมาณ 450 เมตรในอดีตภายใน ถ้ำแห่งนี้มี โบราณวัตถุที่สำคัญมากมาย เช่น ภาชนะดินเผา กระดูกมนุษย์โบราณ เครื่องมือหินต่างๆ และชิ้นสำคัญที่ขาด ไม่ได้คือ โลงผีแมน โลงศพไม้สักที่ชื่อกันว่าใช้ฝังศพมนุษย์โบราณ แท้จริงแล้วอำปางมะผ้ามีถ้ำผีแมนในลักษณะ นี้ถึง 74 ถ้ำ แต่มีเพียงถ้ำน้ำลอดเท่านั้นที่สามารถเข้าชมได้อย่างสะดวกที่สุด
ช่วงเวลาที่เหมาะแก่การท่องเที่ยว
ถ้ำลอด สามารถเที่ยวได้ทั้งปี มีการจัดการรองรับการท่องเที่ยวโดยชุมชนรอบถ้ำ ร่วมกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลุ่มน้ำปาย สามารถเข้าชมได้ทุกวันตั้งแต่ 08.00-17.00 น. การท่องเที่ยวถ้ำลอดต้องนั่งแพไม้ไผ่เข้าชมใน แต่ละจุด ราคาค่าแพรวมไกด์นำเที่ยวแพละ 550 บาท นั่งได้ 4 ท่าน นำเที่ยว 3 จุด เริ่มจาก ถ้ำเสาหิน ถ้ำตุ๊กตา ถ้ำผีแมน
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม
สำนักงาน ททท.ภาคเหนือ เขต 1
โทร. 0-5324-8604, 0-5324-8607, 0-5324-1466
การเดินทาง
รถยนต์
สถานศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าถ้ำน้ำลอด ตั้งอยู่ที่ตำบลถ้ำลอดห่างจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ประมาณ 77 กิโลเมตร ตาม เส้นทางหลวงสาย 1095(ปางมะผ้า-ปาย) ประมาณหลักกิโลเมตรที่ 138-139 มีทางแยกซ้ายจากอำเภอปางมะผ้าเข้าไปตาม ทางบ้านถ้ำลอดอีกประมาณ 9 กิโลเมตร
แผนที่