ปราสาทหินสระกำแพงน้อย ตั้งอยู่ภายในวัดสระกำแพงน้อย ติดกับถนนสายอุทุมพรพิสัย-ศรีสะเกษ (หมายเลข 226) ในเขตตำบลขยุง อำเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ สร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 18 สมัยของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ปราสาทสระกำแพงน้อย เป็นปรางค์เดี่ยวสร้างด้วยศิลาแลงรูปสี่เหลี่ยมย่อมุม สูงประมาณ 11 เมตร ศิลปะการก่อสร้างแบบขอม ใช้เป็นเทวสถานสำหรับบูชาเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์ ประกอบด้วยสิ่งก่อสร้างที่สำคัญ คือ ปราสาทประธาน วิหาร กำแพงแก้ว ซุ้มประตู และสระน้ำชื่อสระปโนดาตในปัจจุบันน้ำในสระอโนดาตนี้ถูกใช้ในทำน้ำพระพุทธมนต์ศักดิ์สิทธิ์ในพิธีสำคัญของจังหวัดศรีสะเกษ
ปราสาทแห่งนี้จัดเป็นอโรคยาศาล (โรงพยาบาล) หนึ่งในจำนวน 102 แห่ง ที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรขอมโบราณ โปรดให้สร้างขึ้นทั่วราชอาณาจักรในราวพุทธศตวรรษที่ 18 (พ.ศ. 1724 – พ.ศ. 1761) ก่อด้วยศิลาแลง และหินทราย ตัวปรางค์ประธาน ยังค่อนข้างสมบูรณ์ แต่ขาดการบูรณะ ส่วนโคปุระหรือกำแพงแก้วพังทลาย แต่ยังมีองค์ประกอบครบถ้วน ทั้งทับหลัง และโครงสร้างอื่นๆ แต่ยังไม่ได้รับบูรณะและปรับแต่ง สันนิษฐานว่าแต่เดิมนั้นอโรคยาศาลจะประกอบด้วยบริเวณสำคัญสองส่วนได้แก่ส่วนที่ใช้รักษาผู้เจ็บป่วยซึ่งคงสร้างด้วยเครื่องไม้ ปัจจุบันจึงไม่เหลือหลักฐานให้เห็น อีกส่วนหนึ่งได้แก่ศาสนสถานประจำอโรคยาศาลซึ่งยังคงเหลือหลักฐานให้เห็นในปัจจุบัน แผนผังของปราสาทสระกำแพงน้อยจะหันหน้าไปยังทิศตะวันออก มีปราสาท 1 องค์เป็นประธาน ทิศตะวันออกเฉียงใต้ของปราสาทประธานมีบรรณาลัย 1 หลังหันหน้าไปทางทิศตะวันตก ทั้งหมดล้อมรอบด้วยกำแพงแก้ว มีโคปุระที่ทิศตะวันออกของกำแพงแก้วเท่านั้น มีช่องประตูขนาดเล็กอยู่ทางทิศใต้ของโคปุระ ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือนอกกำแพงมีสระน้ำสี่เหลี่ยม
[adsense-2]
ปราสาทสระกำแพงน้อยแห่งนี้สร้างจากศิลาแลง ซึ่งเป็นวัสดุที่นิยมนำมาสร้างอโรคยาศาลในเขตพื้นที่ประเทศไทย ส่วนในเมืองเสียมเรียบ (พระนคร) ยังคงใช้หินทรายในการสร้าง ในการเยี่ยมชมครั้งนี้ผมเข้ามาทางซุ้มประตูของวัด (ปราสาทนี้ปัจจุบันตั้งอยู่ในอาณาเขตของวัดเทพปราสาท สระกำแพงน้อย) โดยจะเป็นด้านหลังของตัวปราสาท
ปราสาทแห่งนี้เป็นศิลปะบายน แต่ทับหลังส่วนใหญ่เป็นศิลปะบาปวน ที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากสันนิษฐานว่าคงมีการนำชิ้นส่วนทับหลังเก่าจากปราสาทแห่งอื่นในสมัยก่อนหน้านี้ที่ร้างและไม่ได้ใช้งานมาใช้ใหม่ที่นี่
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานสุรินทร์ (รับผิดชอบ จ.สุรินทร์,จ.บุรีรัมย์,จ.ศรีสะเกษ) (044) 514447
สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดศรีสะเกษ (045) 611840
สอบถามข้อมูลท่องเที่ยว 1672
ตำรวจท่องเที่ยว 1155
ตำรวจทางหลวง 1193
สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดศรีสะเกษ (045) 612545
สถานีรถไฟศรีสะเกษ (045) 611525
ตำรวจภูธรจังหวัดศรีสะเกษ (045) 611555
โรงพยาบาลศรีสะเกษ (045) 611434
อุทยานแห่งชาติเขาพระวิหาร (045) 818021
การเดินทาง
รถยนต์ส่วนตัว ปราสาทสระกำแพงน้อยอยู่ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 8 กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข 226 (สายศรีสะเกษ-อุทุมพรพิสัย) ปราสาทอยู่ด้านขวา
แผนที่
