สวนพฤกษศาสตร์ภาคกลาง(พุแค) ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าพระพุทธบาทพุแค ตำบลพุแค อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี มีพื้นที่ทั้งหมด 4,697 ไร่ เป็นสวนพฤกษศาสตร์แห่งแรกของประเทศไทย และเป็นแหล่งรวบรวมศึกษาวิจัยพันธุ์พืชรวมทั้งเผยแพร่และให้บริการความรู้ในด้านต่างๆ เกี่ยวกับพืช รวมทั้งเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจครอบคลุมสองฟากฝั่งถนน
หากมาจากสระบุรี ทางซ้ายมือจะเป็นส่วนของอาคารสำนักงานและห้องสมุดพรรณไม้ ทางขวามือมีบริเวณกว้างขวาง บรรยากาศร่มรื่น และมีลำธารไหลผ่าน เป็นสวนหย่อมรวบรวมพันธุ์พืชไม้ต่าง ๆ ส่วนมากจะเป็นไม้พื้นบ้าน ประกอบด้วยพรรณไม้ต่างๆ 35 วงศ์ พรรณไม้ในวรรณคดี และพรรณไม้สมุนไพร
เดิมสวนแห่งนี้ได้รับการขนานนามจากประชาชนในจังหวัดสระบุรีและจังหวัดสระบุรีว่า “สวนสวรรค์” เพราะเป็นสถานที่ที่มีดอกไม้ป่าสวยงาม ออกดอกบานสะพรั่งส่งกลิ่นหอมอบอวล กรมป่าไม้ได้เข้ามาดำเนินการจัดตั้งสวนสวรรค์ให้เป็นสวนพฤกษศาสตร์ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2484 โดยได้ดัดแปลงสภาพพื้นที่เดิมที่มีสภาพเป็นป่าดิบแล้ง มีพรรณไม้พื้นล่างเต็มไปด้วยหนาม เถาวัลย์ ให้เป็นสถานที่สำหรับปลูกรวบรวมพรรณไม้ นานาชนิด ทั้งที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศและต่างประเทศอย่างเป็นหมวดหมู่
สวนพฤกษศาสตร์พุแคนอกจากจะมุ่งเน้นการศึกษาค้นคว้าวิจัยด้านพฤกษศาสตร์ และปลูกรวบรวมพรรณไม้ตามหลัก อนุกรม วิธานพืช สวนพฤกษศาสตร์ยังมุ่งเน้นให้สวนพฤกษศาสตร์ให้เป็นแหล่งอนุรักษ์ทรัพยากรพันธุกรรมพืชของประเทศ โดยเฉพาะ ไม้มีค่าหายาก และใกล้สูญพันธุ์ และยังเป็นแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติแก่ประชาชนผู้สนใจ นิสิตนักศึกษา ตลอดจนนักเรียน ทุกระดับชั้น เพื่อให้เกิดจิตสำนึกหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติที่มีค่าของประเทศ แหล่งเรียนรู้ที่สำคัญภายในสวนพฤกษศาสตร์อื่นๆ ยังมีแปลงปลูกพรรณไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัด แปลงพรรณไม้หอม แปลงพรรณไม้มงคลที่ปลูกตามทิศ แปลงพืชให้สี แปลงไม้เกียรติประวัติไทย และยังมีทางศึกษาทางธรรมชาติยาว 1,500 เมตร และทางศึกษาพรรณไม้อีกประมาณ 4,000 ชนิด
ประวัติความเป็นมา
สวนพฤกษศาสตร์ภาคกลาง (พุแค) เดิมได้รับการขนานนามจากประชาชนในจังหวัดสระบุรีและจังหวัดสระบุรีว่า “สวนสวรรค์” เพราะเป็นสถานที่ที่มีดอกไม้ป่าสวยงาม ออกดอกบานสะพรั่งส่งกลิ่นหอมอบอวล เหมือนนิยายโบราณที่มีเทพบุตรและนางอัปสรมาร่ายรำเก็บดอกไม้และผลไม้ในป่า ชื่นชมดอกไม้นานาชนิด กรมป่าไม้ได้เข้ามาดำเนินการจัดตั้งสวนสวรรค์ให้เป็นสวนพฤกษศาสตร์ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2484 โดยได้ดัดแปลงสภาพพื้นที่เดิมที่มีสภาพเป็นป่าดิบแล้ง มีพรรณไม้พื้นล่างเต็มไปด้วยหนาม เถาวัลย์ ให้เป็นสถานที่สำหรับปลูกรวบรวมพรรณไม้นานาชนิด ทั้งที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศ และต่างประเทศ อย่างเป็นหมวดหมู่ แต่การดำเนินงานในระยะแรกยังไม่ได้รับการจัดสรรงบประมาณ จวบจนถึงปี พ.ศ.2492 จึงได้รับการจัดสรรงบประมาณมาดำเนินการเป็นปีแรก และได้ทำพิธีเปิดสวนพฤกษศาสตร์แห่งนี้อย่างเป็นทางการในวันที่ 18 กันยายน พ.ศ.2493 ซึ่งเป็นวันสถาปนากรมป่าไม้ครบรอบปีที่ 54 ถือได้ว่าเป็นสวนพฤกษศาสตร์แห่งแรกของประเทศ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชได้เคยเสด็จพระราชดำเนิน และทรงปลูกต้นรังไว้เมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ.2511 ปัจจุบันต้นรังที่ทรงปลูกไว้เจริญเติบโตผลิดอกออกผลสมบูรณ์ดี นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณที่ได้พระราชทาน “ต้นไม้ของพ่อ” ไว้เป็นศิริมงคลยิ่งแก่สวนพฤกษศาสตร์แห่งนี้
[adsense-2]
ช่วงเวลาที่เปิดให้เข้าชม เปิดให้เข้าชมทุกวัน ระหว่างเวลา 08.00-18.00 น. โดยไม่เสียค่าเข้าชม
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม
สวนพฤกษศาสตร์ภาคกลาง(พุแค) โทร. (036) 347 457
ประชาสัมพันธ์จังหวัดสระบุรี โทร. (036) 211 545, (036) 211 025
โรงพยาบาลจังหวัดสระบุรี โทร. (036) 211 008, (036) 316 555
โรงพยาบาลพระพุทธบาท โทร. (036) 266 111, (036) 323 291-6
สถานีตำรวจภูธรอำเภอเมืองสระบุรี โทร. (036) 211 011, (036) 211 014
สถานีขนส่งสระบุรี (บขส.) โทร. (036) 21 1810, (036) 230 676
สถานีรถไฟสระบุรี โทร. (036) 211 091
สถานีรถไฟแก่งคอย โทร. (036) 244 020, (036) 245 520
สถานีรถไฟบ้านหมอ โทร. (036) 201 311
ตำรวจทางหลวง โทร. 1193
ตำรวจท่องเที่ยว โทร. 1155
การเดินทาง
รถยนต์ส่วนตัว สวนพฤกษศาสตร์ภาคกลาง (พุแค) ตั้งอยู่ที่ตำบลพุแค ใช้เส้นทางสายสระบุรี-ลพบุรี (ถนนพหลโยธิน) ห่างจากตัวเมืองสระบุรีไปประมาณ 17 กิโลเมตร จะอยู่ตรงทางแยกไปทางหลวงหมายเลข 21 (ไปเพชรบูรณ์) พอดี
