พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดขนอน ตั้งอยู่ที่วัดขนอน บ้านสร้อยฟ้า ตำบลสร้อยฟ้า อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี อยู่ริมแม่น้ำแม่กลอง พิพิธภัณฑ์เป็นเรือนไทย จัดแสดงนิทรรศการหนังใหญ่ ประวัติความเป็นมาของหนังใหญ่และกรรมวิธีการแกะสลักตัวหนังใหญ่ มีตัวหนังจำนวน 313 ตัว ที่อยู่ในสภาพสมบูรณ์ ส่วนใหญ่เป็นตัวละครในเรื่องรามเกียรติ์ แบ่งเป็นชุด หนุมานถวายแหวน ชุดสหัสสกุมาร และเผากรุงลงกา ชุดศึกอินทรชิตครั้งที่ 1 เป็นโครงการตามพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งทรงเห็นคุณค่าในการแสดงและศิลปะหนังใหญ่ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นการละเล่นชั้นสูง ตัวหนังมีการแกะสลักลวดลาย ใช้วงมโหรีปี่พาทย์เป็นเครื่องดนตรีประกอบ พร้อมกับลีลาของคนเชิดประกอบบทพาทย์และบทร้อง ทรงมีพระราชดำริให้ทางวัดช่วยกันอนุรักษ์ตัวหนังใหญ่ ซึ่งท่านพระครูศรัทธาสุนทร (หลวงปู่กล่อม) อดีตเจ้าอาวาสวัดขนอนในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นผู้สร้างขื้น ด้วยท่านเป็นผู้มีความรู้ทางด้านช่างและประกอบกับในขณะนั้นมีตัวหนังอยู่บ้างที่วัด ท่านจึงมีความคิดที่จะสร้างตัวหนังใหญ่ให้มีขนาดใหญ่กว่าเดิมจึงได้ชักชวน ครูอั๋งผู้เคยเป็นโขนคณะเจ้าเมืองราชบุรี ช่างจาดและช่างจ๊ะชาวราชบุรี และช่างพ่วงชาวบ้านโป่งมาช่วยกันสร้างตัวหนัง ชุดแรก คือ ชุดหนุมานถวายแหวน ต่อมาได้สร้างเพิ่มอีกรวมเก้าชุด นับเป็นสมบัติของวัดที่ได้ร่วมรักษาสืบทอดกันมา
ด้วยเหตุนี้ทางวัดจึงได้จัดสร้างพิพิธภัณฑ์ขึ้น นับเป็นวัดเดียวที่มีมหรสพของวัด ตัวหนังและคณะหนังใหญ่ที่สมบูรณ์อยู่ในความอุปถัมภ์ของวัดและยังคงมีการ จัดการแสดงหนังใหญ่สืบทอดต่อมาจนถึงทุกวันนี้
หนังใหญ่ เป็นมหรสพอย่างหนึ่งที่มีมาแต่สมัยโบราณ เป็นสมบัติทางวัฒนธรรมไทยซึ่งได้รับ การยกย่องว่าเป็นการแสดงชั้นสูง หนังใหญ่ ไม่ใช่หนังที่ฉายจอใหญ่ หรือหนังที่ฉายที่โรงใหญ่ แต่ที่เรียกว่า ‘หนัง’ นั้นเป็นเพราะสิ่งที่ใช้แสดง คือ ตัวหนัง ทำมาจากหนังวัวหรือหนังควายแผ่นใหญ่ ๆ นำมาออกแบบลวดลายไทยและแกะสลักฉลุลายอย่างวิจิตรบรรจงเป็นรูปตัวละครใน เรื่องที่จะแสดง เช่น เรื่องรามเกียรติ์จะฉลุลายเป็นรูปพระรามพระลักษณ์ นางสีดา ทศกัณฐ์ หนุมาน เป็นต้น การแสดงหนังใหญ่เป็นการแสดงภาพตัวหนังที่เชิดหน้าจอผ้าขาว มีไฟอยู่ด้านหน้าผู้เชิด เงาของตัวหนังจะปรากฏบนจอ และผู้เชิดตัวหนังก็แสดงท่าเต้นคล้ายการแสดงโขน มีดนตรี บทพากย์ และบทเจรจาอย่างโขน คนเชิดหนังจับตัวหนังซึ่งเป็นแผ่นใหญ่มาก เต้นไปตามบทและตามดนตรี หนังใหญ่จึงจัดเป็นงานที่รวมเอาศิลปกรรมหลายอย่างเข้าไว้ด้วยกัน คือเริ่มตั้งแต่การแกะตัวหนัง ระบายสี ท่าเชิด บทพากย์ บทเจรจา ซึ่งทุกขั้นตอน ต้องอาศัยความประณีตทั้งสิ้น ด้วยเหตุที่การแสดงหนังใหญ่ต้องลงแรงและลงทุนมาก อีกทั้งต่อมาไม่ค่อยมีผู้นิยมดู เนื่องจากมีสื่อบันเทิงสมัยใหม่ต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย การแสดงหนังใหญ่จึงค่อย ๆ หายไปจากสังคมไทย ปัจจุบันพบการทำและแสดงหนังใหญ่เพียง 2 แห่ง คือ หนังใหญ่วัดสว่างอารมณ์จังหวัดสิงห์บุรี และหนังใหญ่วัดขนอน จังหวัดราชบุรี
[adsense-2]
ช่วงเวลาที่เปิดให้เข้าชม พิพิธภัณฑ์เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา 08.00-17.00 น. ทางวัดได้จัดแสดงเชิดหนังใหญ่ทุกวันเสาร์เวลา 10.00-11.00 น. เพียงรอบเดียว โดยนักเรียนจากโรงเรียนวัดขนอน (สำหรับนักท่องเที่ยวที่มาเป็นหมู่คณะในวันธรรมดาควรติดต่อล่วงหน้า โดยจะมีค่าใช้จ่ายรอบละ 2,500 บาท)
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม
เจ้าอาวาสวัดขนอน โทร. 0 3223 3386, 08 1753 1230 โทรสาร 0 3235 4272
ททท.สำนักงานภาคกลาง เขต 2 โทร.(032) 471 005
สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดราชบุรี โทร.(032) 315 372
สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดราชบุรี โทร.(032) 326 016
สำนักงานจังหวัดราชบุรี โทร.(032) 337 009,(032) 325 800
สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดราชบุรี โทร.(032) 338 994
สถานีเดินรถราชบุรี โทร.(032) 321 854
สถานีรถไฟราชบุรี โทร.(032) 337 002
สำนักงานขนส่งจังหวัดราชบุรี โทร.(032) 322 232-4,(032) 324 009
ศูนย์บริการข้อมูลทางหลวง โทร.(032) 337 304
ที่ว่าการอำเภอเมืองราชบุรี โทร.(032) 337 015
สถานีตำรวจภูธรอำเภอเมืองราชบุรี โทร.(032) 315 494
โรงพยาบาลราชบุรี โทร.(032) 327 999
โรงพยาบาลเมืองราช อ.เมือง โทร.(032) 322 274-80
โรงพยาบาลพร้อมแพทย์ อ.เมือง โทร.(032) 315 234-9
ที่ว่าการอำเภอสวนผึ้ง โทร.(032) 95 156
สถานีตำรวจภูธรอำเภอสวนผึ้ง (032) 395 111
โรงพยาบาลสวนผึ้ง โทร.(032) 364 496-8
การเดินทาง
รถยนต์ส่วนตัว ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ผ่าน จ.นครปฐม ขับตรงไปทางจ.ราชบุรี จะลอดใต้สะพานลอยที่จะไป จ.กาญจนบุรี จะผ่านสหกรโคนมหนองโพธิ์ จะพบสะพานลอยข้ามสี่แยกบางแพไปยัง จ.ราชบุรี (ไม่ต้องขึ้นสะพานลอย) ให้ชิดซ้าย จากนั้นจะพบไฟแดง ให้เลี้ยวขวาเพื่อไปยัง อ.โพธาราม ตามเส้นทางหลวงหมายเลข 3080 ขับมาประมาณ 5.4 กม. จะข้ามสะพานแม่น้ำแม่กลอง จากนั้นจะพบสามแยก (แยกซ้ายไปทางวัดเขาช่องพราน แยกขวาไปวัดขนอน) ให้เลี้ยวขวาไปตามเส้นทางหลวงหมายเลข 3089 ขับเข้าไปอีกประมาณ 2.5 กม. จะพบวัดขนอน ติดถนนทางด้านขวามือ
รถโดยสารประจำทาง มีรถโดยสารปรับอากาศของบริษัทโพธารามทัวร์ จำกัด ออกเดินทางจากสถานีขนส่งสายใต้ใหม่ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 6.30-19.30 น. อัตราค่าโดยสารคนละ 55 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ (02) 435 5036
แผนที่
