แหล่งทำเสื่อกกบ้านแพง ไปศึกษาวิถีชีวิตชาวชนบท ชมวิธีการทอเสื่อกกทำมือกันค่ะ แหล่งทำเสื่อกกบ้านแพง ตั้งอยู่ที่บ้านแพง ต.แพง อ.โกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม บ้านแพงเป็นหมู่บ้านที่อยู่ริมบึงแพง ประชากรทำนาเป็นอาชีพหลัก ทอเสื่อเป็นอาชีพเสริม อาศัยน้ำฝนในการทำนาและปลูกกก และที่เหลือเป็นการประกอบอาชีพ รับจ้างทั่วไป
การทอเสื่อกก เกิดขึ้นประมาณ 60 ปีแล้ว ส่วนใหญ่ทอเสื่อเพื่อใช้สอยในครัวเรือนสำหรับแลกเปลี่ยนกับสิ่งของเครื่องใช้ภายในครัวเรือนกันเองในหมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียงโดยเริ่มต้นทอกกสามเหลี่ยม (ต้นผือ)ต่อมาพระที่วัดได้นำพันธุ์กกกระจูด ( ต้นไหล ) มาจากจังหวัดร้อยเอ็ดมาทดลองปลูกที่ริมบึงแพง ผลปรากฏว่าเป็นพืชที่ปลูกได้ผลดี เจริญเติบโตเร็ว จึงมีราษฏรในเขตหมู่บ้านแพงนำมาปลูกซึ่งต้นกกกระจูดมีคุณสมบัติที่เหนียว เมื่อทอเป็นผืนใช้งานได้ดี มีความคงทนถาวรมากกว่าการทอจากต้นกกสามเหลี่ยม( ต้นผือ ) ต่อมามีการจัดตั้งเป็นกลุ่มอาชีพทอเสื่อกกขึ้น
เพื่อความสะดวกสบายในการเก็บรักษาเสื่อซึ่งมีความยาวขนาดต่าง ๆความสะดวกในการเคลื่อนย้ายและประโยชน์ใช้สอยแล้วชาวบ้านก็มีการดัดแปลงรูปแบบของเสื่อที่เป็นผืนให้สามารถพับได้และถือไปมาได้สะดวกโดยการนำเสื่อที่ทอเสร็จแล้วมาตัดเป็นชิ้น ๆแล้วตัดผ้าสีเพื่อทำริมเสื่อและเย็บริมเสื่อกันรุ่ยใช้ผ้าเย็บต่อกันให้เป็นผืนต่อให้เป็นผืนกว้างตามต้องการเสร็จแล้วใช้ผ้าสีเดียวกันเย็บติดเป็นสายหิ้วไปมาได้สะดวกเป็นเสื่อพับหนึ่งผืนเมื่อเย็บเสร็จแล้วพับเก็บไว้ที่ชั้นเพื่อรอจำหน่าย และการทำเสื่อนั่ง ทำที่รองจานรองแก้ว กระเป๋า
ประวัติความเป็นมา
บ้านแพงเป็นหมู่บ้านเก่าแก่หมู่บ้านหนึ่ง ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2366 เมื่อ 179 ปีมาแล้ว สาเหตุที่ชื่อบ้านแพง เพราะมีต้นแพง (ชื่อต้นไม้) ขึ้นหนาแน่นเป็นป่าบริเวณที่ตั้งหมู่บ้าน จึงเรียกว่า “บ้านแพง” เริ่มแรกของการตั้งหมู่บ้าน ราษฎรส่วนใหญ่อพยพมาจากบ้านงิ้ว บ้านโนนซึ่งอยู่ในอำเภอวาปีปทุมในปัจจุบัน โดยมีผู้นำในกลุ่ม คือ คุณพ่อสุริโย ขำวาปี อพยพมาอยู่ครั้งแรกประมาณ 20 ครัวเรือน มาตั้งถิ่นฐานครั้งแรกที่คุ้มบ้านแพง เรียกว่า กลุ่มบ้านแพง อาศัยอยู่แถบวัดชัยมงคลหรือที่ชาวบ้านเรียกว่า วัดใต้ สาเหตุที่ชื่อบ้านแพง โดยถือเอาชื่อต้นไม้ คือ ต้นแพง ซึ่งเป็นไม้ยืนต้นชนิดหนึ่ง ได้ขึ้นเป็นจำนวนมากรอบ ๆ หมู่บ้าน ต้นแพงจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของหมู่บ้านนี้ไป เมื่อตั้งหมู่บ้านนี้ได้ประมาณ 10 ปี ชาวบ้านได้สร้างวัดชัยประสิทธิ์ขึ้น เพื่อจะได้ทำพิธีกรรมทางศาสนาพุทธของชาวบ้านแพงต่อไป
ต่อมาได้มีชาวบ้านจากหมู่บ้านท่าสวนยาง มีเชื้อสายมาจากหลวงพระบาง ได้อพยพมาอยู่บ้านแพงอีก เพราะถิ่นเดิมเดือดร้อน เนื่องจากเกิดภาวะฝนแล้ง ชาวบ้านที่มาอยู่ใหม่ ได้มาอยู่ทางทิศตะวันตกของชาวบ้านที่มาอาศัยอยู่ก่อน โดยมีผู้นำในกลุ่มนี้ คือ อุปฮาดระวัง ดังนั้น บ้านแพงจึงได้แยกออกเป็น 2 คุ้ม คือ คุ้มบ้านแพงกับคุ้มสำโรง และได้มีการเลือกหัวหน้าหมู่บ้านขึ้นเป็นผู้นำของหมู่บ้าน ประชากรก็เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อมีประชากรเพิ่มมากขึ้น จำนวนครัวเรือนมากขึ้น ทางราชการจึงประกาศตั้งให้บ้านแพงเป็นตำบลแพง อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม เมื่อ พ.ศ. 2410
[adsense-2]
หมู่บ้านแพงเป็นหมู่บ้านที่มีถนนสายโกสุมพิสัย – ขอนแก่น ผ่านกลางหมู่บ้านทั้งสองข้างทาง จะมีผลิตภัณฑ์วางขายที่ศูนย์รวมกลุ่ม และมีร้านอาหารบ้านแพงริมทาง ตั้งอยู่หน้าบึงบ้านแพง การรวมเป็นกลุ่มในการผลิตเสื่อทอเพื่อเป็นการรวมชาวบ้านในท้องถิ่นให้ได้มีงานทำ และเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ได้จำหน่ายได้อย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น เพราะเมื่อมีการรวมกลุ่มกันแล้วจะทำให้เสื่อบ้านแพงเป็นที่รู้จักมากขึ้น เป็นจุดสนใจต่อผู้เดินทางผ่านไปมามากขึ้น แหล่งผลิตเสื่อทอในหมู่บ้านแพงนั้น มีอยู่ 2 กลุ่มใหญ่ ๆ ด้วยกัน คือ กลุ่มทอเสื่อกกบ้านแพง และกลุ่มสตรีสหกรณ์บ้านแพง ผลิตภัณฑ์ของทั้ง 2 แหล่งนี้จะมีความเหมือนกันมาก ทั้งรูปแบบการผลิต ราคา และตัวผลิตภัณฑ์
ในช่วงยามว่างจากการทำนาของชาวบ้านแพง ชาวบ้านจะมีเครื่องทอเสื่อกกกันแทบทุกบ้าน เสื่อกกนั้นทอไม่ยากและวัตถุดิบหาได้จากธรรมชาติเพราะต้นกกจะเกิดขึ้นในหนองน้ำอยู่ตลอดเวลา หลังจากที่มีผู้มาพบการทอเสื่อกกของบ้านแพง แล้วได้นำเอาไอเดียและผลงานนำเสนอชาวญี่ปุ่น ปรากฏว่าชาวญี่ปุ่นชอบเสื่อกกของไทยมาก ขอให้ทอด้วยสีและลวดลายธรรมชาติ และสั่งซื้อจนกำลังการผลิตของชาวบ้านไม่เพียงพอ และต้นกกก็มีไม่เพียงพอจนต้องมีการปลูกขึ้นมา และสั่งจากหมู่บ้านใกล้เคียง นอกจากนั้นยังมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากกกอีกมากมายหลายรูปแบบสำหรับตลาดยุโรปและคนไทย
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม
ททท. สำนักงานขอนแก่น(รับผิดชอบพื้นที่ ขอนแก่น,มหาสารคาม,ร้อยเอ็ด,กาฬสินธุ์)
ที่อยู่ 277/20-21 ถ.กลางเมือง (ถนนรอบบึงแก่นนคร ด้านทิศตะวันตก) อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น 40000
โทรศัพท์. 043-227-714-6 โทรสาร. 0432-27-717, 043-227-719 อีเมล: [email protected]
หรือโทร. 1672
การเดินทาง
รถยนต์ส่วนตัว
จากตัวเมืองใช้เส้นทางหมายเลข 208 (มหาสารคาม-โกสุมพิสัย-ขอนแก่น) เลี้ยวซ้ายเข้าเส้นทางโกสุมพิสัย-ขอนแก่น ระหว่างกิโลเมตรที่ 20-21 ห่างจากอำเภอโกสุมพิสัย 9 กิโลเมตร และห่างจากตัวเมืองประมาณ 38 กิโลเมตร
แผนที่
